Het vandalisme in onze steden houdt aan

Met vandalisme worden we jammer genoeg haast dagelijks geconfronteerd. Wie zijn de daders? Waarom doen ze het? Hoe kunnen we het voorkomen?

Waar komt de naam vandaan?

De Vandalen waren een Oost-Germaans nomadenvolk dat in de vijfde eeuw in Afrika grondgebied op de Romeinen veroverde en er een koninkrijk stichtte. Omdat ze in 455 Rome twee weken lang plunderden, worden mensen die andermans bezit beschadigen of vernielen 'vandalen' genoemd. 

Wat beschadigen of vernielen ze?

Wie door om het even welke stad wandelt kan op verschillende plaatsen zien hoe vandalen er hebben huisgehouden: dat gaat van het bekladden van muren van openbare gebouwen, het bekrassen van auto's, het beschadigen van openbare wc's of het vernielen van vuilnisbakken tot het slopen van hele bushokjes en telefooncellen of het onklaar maken van flitspalen. Sommigen vinden er een pervers genoegen in de banden van privéwagens te doorsteken.

Wie beschadigt of vernielt?

Doorgaans zijn jongeren onder de 21 jaar uit alle lagen van de bevolking verantwoordelijk voor vandalenstreken. Dat kan al vrij jong zijn (tussen de vijf en de tien jaar), maar de grootste groep is ouder dan 12 jaar.

Vandalisme door oudere personen vind je in de eerste plaats bij ontevreden voetbalfans of bij oververhitte manifestanten tijdens een of andere betoging.

Waarom doen ze het?
Er zijn verschillende redenen waarom jongeren openbaar of privé-eigendom beschadigen of vernielen:

- uit verveling: door het gebrek aan openbare ruimtes binnen de stad, het ontbreken van vrij toegankelijke sportinfrastructuur of het gebrek aan activiteiten voor jongeren, lummelen ze maar wat rond op de straat en vinden ze afleiding in vandalenstreken. Iets doen wat niet mag verhoogt hun status binnen de groep.

- door gebrek aan aandacht: sommige ouders zijn zo op zichzelf toegespitst dat ze hun kinderen onvoldoende aandacht schenken, hun geen normen en waarden aanleren en niet bestraffend optreden als ze iets mispeuterd hebben, laat staan dat ze zich interesseren voor wat hun kinderen doen. Met vandalisme manifesteren de kinderen zich en schreeuwen ze om aandacht. In het slechtste geval hebben ze hun destructief gedrag gekopieerd van hun ouders.

- uit onvrede: omdat ze zich onheus behandeld voelen, omdat ze te hard gestraft werden, omdat ze zich onbegrepen voelen, omdat ze denken geen toekomst te hebben. Sommige vandalen zijn woest op de maatschappij die hun geen kansen biedt.
Voetbalvandalen reageren zich af als hun club verliest.

Hoe voorkom je het?

Het is een kwestie van opvoeding (zowel door de ouders als de school) en aanleren van waarden, van respect voor de ander en zijn eigendom, maar ook is het de plicht van de ouderen om jonge mensen voldoende aandacht te schenken, zich open te stellen voor hun problemen en ze bespreekbaar te maken en vooral zelf het voorbeeld geven in plaats van ongeïnteresseerd voor het tv-toestel plaats te nemen. Dit is het werk op (half)lange termijn.

Op korte termijn moet er meer sociale controle komen zodat de pakkans vergroot, moeten er meer open ruimtes gecreëerd worden waar kinderen kunnen ravotten en spelen, moeten er meer leuke (sport)activiteiten in de wijken georganiseerd worden, moeten er speciale lessen op school worden gegeven waarin de jongeren met de gevolgen van hun daden worden geconfronteerd.

Alleen als we er met zijn allen werk van maken kan aan dit onrustbarend maatschappelijk fenomeen een halt toegeroepen worden.